Wednesday 13 March 2024

მითის გადააზრების ხელოვნება პლასტიკაში


ფრანგი კრიტიკოსი და სემიოლოგი, როლან ბარტი წერდა: „თუ მსახიობი მუშაობს მთელი ძალით, თუ ის პატიოსნად გამომიწურავს თავისი სხეულიდან ყველაფერს, რაც შეუძლია, თუ მე დავრწმუნდები მის მძიმე შრომაში, მაშინ მე ასეთ მსახიობს საუკეთესოდ ვცნობ და მის მიმართ გამოვამჟღავნებ სიხარულს, რადგან ფული ტალანტში გადავიხადე, რომელიც არ მომიპარავს, და მე ის დავუბრუნე სიძველეს, ჭეშმარიტი ოფლის და ცრემლის ფორმით.“ თუმცაღა, ცრემლისა და ოფლის დაღვრა სხვადასხვა გზით ხდება, მაგალითად; ფიზიკური დატვირთვის დროს, ან კიდევ, ძალოსნური სპორტის სახეობებში და სხვა. როცა გამომსახველობით ხელოვნებას / ჩვენ შემთხვევაში, თეატრს ეხება საქმე, კარდინალურია, რომ ხსენებული <ემოციური, ე.წ. ატიტუდები> გამოვლინდეს მიმზიდველობის ხარისხის შედეგად...


რამდენად ჰიპერენერგეტიკული მუხტის მქონე და მიმზიდველია დიმიტრი ალექსიძის სასწავლო თეატრის სცენაზე წარმოდგენილი დამოუკიდებელი პროექტი - ქორეოგრაფიული ფენტეზი „AIA” ოქროს საწმისის მითზე დაფუძნებული, ეს ცალკე სადისკუსიო თემაა, მაგრამ ცალსახად აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ დამდგმელი რეჟისორების, ტატო გელიაშვილისა და თათა თავდიშვილის (რომლებიც ქორეოგრაფის, სცენოგრაფისა და კოსტიუმების მხატვრის ფუნქციასაც ითავსებენ) ნამუშევარი მაღალი დისციპლინური მიდგომით გამოირჩევა, რაც ქორეოგრაფიას ზუსტად ემჩნევა. (იგივე დასტურდება თავდიშვილის კიდევ ერთ ნამუშევარში სტუდენტებთან - სპექტაკლში „ლისისტრატა“).

როგორც თათა და ტატო განმარტავენ: „’AIA’ არ უკავშირდება ევრიპიდეს კლასიკურ ტრაგედიას. ეს არის დადგმის ავტორების წარმოსახვის ნაყოფი კოლხეთის სამეფოში არგონავტების შემოსვლამდე. ფენტეზში ხაზგასმულია მედეას, როგორც ცნობილი ბრუტალური პერსონაჟის ხასიათის რა განმაპირობებელი ფაქტორები შეიძლებოდა ყოფილიყო პრეისტორიაში. სიუჟეტური ქარგა მიყვება: ატმოსფეროს, განწყობას, შეგრძნებასა და იმპულსს., რაც საშუალებაა, რომ მაყურებელმა კავშირი მოძებნოს დღევანდელობასა და პირველსაწყის გენეტიკურ კოდს შორის.“

ქორეო-დრამის პლასტიკური პარტიტურის სტრუქტურა უნისონშია წარმოდგენილი - თეატრალურის დრამისა და კინოს სპეციალობის სტუდენტებისგან შემდგარი ჯგუფის მიერ: მარი ენგურელი, ნინი ნოზაძე, გუგა ქაცარავა, თეკლა სულაქველიძე, თორნიკე კაკულია, ნიკოლოზ გოგიძე, მარიამ ავალიანი, ლიზა ნიკვაშვილი. კომპოზიტორი: მიხეილ ზაქაიძე.
შეიძლება ითქვას, სრული სინქრონია მიღწეული არავერბალური თხრობის დროს ქორეოდრამაში, პლუს დამატებული, ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კომპონენტი: ფსიქო-ემოციური განწყობის ზედმიწევნითი ადეკვატურობა ამბის ფაბულასთან მიმართებაში.
სხეულით ამბის მოყოლის პროცესსა და მითის ინტერპრეტირების გზაზე, მსახიობების ბიჰევიორისტული ნიშნები თვალსაჩინოა, რაც ოპტიმალურ შედეგს იწვევს ნებისმიერი ტიპის სახელოვნებო ნამუშევარში;
ქორეოგრაფიულ ფენტეზში ჩართული მონაწილეებისთვის (მე ვუწოდებ ჰისტრიონებსაც) სოლოდ განკუთვნილი ,პლასტიკური მონოდიები’, ბორძიკის გარეშე გამართული ქორეო-დრამატიზმით არის წარმოდგენილი, რომელიც შინაარსობრივ სტრუქტურასა და კოლექტიურ ქორეო-მიზანსცენებთან სინთეზს ქმნის...

გარდა იმისა, რომ ქორეოგრაფიული პლასტიკა მოითხოვს აბსოლუტურ სიზუსტესა და ანსამბლურ უნისონს, ამდენადვე მნიშვნელობა ენიჭება - ხასიათებს, დრამატიზმს, ფსიქო-ემოციურ პლასტებს, მოცეკვავე მსახიობების მიმიკებსა და ჟესტებს.



თუკი სხვა ჟანრის თეატრალური სტრუქტურა რამენაირად იტანს სპონტანურობას, ან იმპროვიზაციულობის ნიშნებს, მე ვიტყოდი, Comedia dell’arte-ს სიმბოლურ ელემენტებს, ქორეოგრაფიულ დინამიკაში მსგავსი სიმსუბუქე რამდენადმე დაუშვებელია და უხეშად ჩანს ხოლმე., როცა ასონანსშია, ანუ თვალსაჩინო აცდენაა, არავერბალური თხრობის-სხეულებრივ გეომეტრიულ სიზუსტესა და სტრუქტურული კონცეფციის ემოციურ ნაწილს შორის... წარმოდგენილი ნამუშევარი “AIA” ითავსებს ორივე კომპონენტის ადეკვატურ ფუნქციონალურ კავშირს, რაც, ცხადია, უმთავრესად დადგმის ავტორებისა და სტუდენტების ერთობლივი შრომისა და ძალისხმევის შედეგია.

კვლავ ბარტს დავუბრუნდები და მისი ციტირებით, მითი წარმოადგენს ორი ფუნქციის კორელაციას: „ის შთააგონებს და ატყობინებს“. „ის არის გასაგები და მოითხოვს გაგებას“. ამასთანავე, როლან ბარტი მითს განიხილავს, როგორც სემიოლოგიურ, ერთგვარ ჩანასახს...: „მითი არის სიტყვა, რომელშიც ინტენცია („მე ვარ გრამატიკული მაგალითი“) უფრო მეტს ნიშნავს, ვიდრე მისი პირდაპირი მნიშვნელობა („მე მქვია ლომი“), ამავე დროს ინტენცია თითქოს გაქვავებულია, განწმენდილია, გამარადიულებულია, განყენებულია პირდაპირი მნიშვნელობის წყალობით“.

ფაქტობრივად, ბარტის კვლევის თანახმად, მითის ბინარული ხასიათი ერთდროულად წარმოადგენს - „შეტყობინებასა და კონსტატაციას“. მითუმეტეს, არავერბალური სახელოვნებო აქტის განხორციელების სითამამე, სწორედ „მითის-შეტყობინების“ პლასტიკურ დემონსტრაციულობასა და ამავდროულად, კონსტატირებაშია.


მაშასადამე, „AIA”-ს ქორეოგრაფიული პარტიტურა შესაძლებელია აღვიქვათ, როგორც მითურ შეტყობინებათა სემიოლოგიური სისტემის პოსტულირება, როგორც ფაქტების კონსტატაციის გააზრება პლასტიკურ ხელოვნებაში.
 

ტექსტის დასასრულს, თეატრმცოდნის, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორის, თამარ ბოკუჩავას ინტერდისციპლინარული მონოგრაფიიდან - „მითოსი და ქართული თეატრი“ სრულყოფილად თვალსაჩინო გახდება - მცირე ამონარიდის სახით, თუ რამდენად მაღალი მნიშვნელობისაა მითის ადგილი, არა მხოლოდ, კონკრეტული დარგის გამომსახველობით კონტექსტში, არამედ, ფართო კულტუროლოგიურ ასპექტში:

„კულტურასა და მასში მიმდინარე პროცესების სიღრმისეულ ურთიერთკავშირს მათ გამაერთიანებელ თანადროულ მითში ვხედავთ; მითი კი გვესმის, როგორც კულტურის მიერ, მისი არსებობის ყოველ თვისობრივად ახალ ეტაპზე, სამყაროს რაობისა და წარმომავლობის, მისი შიდა მიზნობრიობისა და ამ მიზნობრიობაში ადამიანის ეგზისტენციური ჩართულობის გრძნობადი, მხატვრულ-სიმბოლური გამოხატვის ფენომენი, რომელსაც თავისი დასაბამი, შუა ნაწილი და დასასრული აქვს. ფაქტობრივად, მითი, როგორც საკრალური ისტორია, როგორც ღვთაებრივისა და ადამიანურის თანაარსებობის დრამატული წესი, მთლიანობაში თვითონ წარმოადგენს კულტურის ერთიანი დრამის ცოცხალ სულს, რომელიც მას ერთიან საზრისს ანიჭებს."

 

ფოტო: საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის Facebook გვერდიდან

„მიჯაჭვული პრომეთე“ - ეპიზოდი მეორე

 


დიდი ანტიკოსის, ესქილეს „მიჯაჭვული პრომეთეს“ სტურუასეული ინტერპრეტაციის მეორე ეპიზოდში - ადამიანის ზნეობრივი დევალვაციის ერთგვარი კვლევაა გადმოცემული...

რეჟისორი პრაქტიკული კვლევის ანტი-ლატენტურ, ევფემიზმისგან დაცლილ ინტონაციებს გვთავაზობს!

„მიჯაჭვული პრომეთეს“ მეორე ეპიზოდში სტურუა ამძაფრებს მაყურებელთან პირდაპირი კომუნიკაციის ხერხს და გარკვეულწილად შემტევ ხასიათს აძლევს გოგა ბარბაქაძის მიერ წარმოთქმულ ფრაზებს; დამსწრე პუბლიკასთან რევერანსების გარეშე, დაუფარავად მწარე რეალობის სახეში მიხლა, მაშინ, როცა პუბლიკა მორიგ საპრემიერო ჩვენებას აღტაცებით და უდრტვინველად ელის... აქ უნდა დაისვას ანთროპოცენტრული კონტექსტით შემდეგნაირი კითხვა:


მაინც რა სარგებელს უნდა ელოდოს მაყურებელი?!..
სოციალურ-პოლიტიკური უსამართლობების გამძაფრებული რაკურსით ნახვას(?!); რაიმე სახის ჰედონიზმს(?!); სანახაობით გამოწვეულ ინტელექტუალურ შვებას, როგორც ასეთს(?!); თუ სხეულებრივ სიშიშვლეს, რომელსაც ასეა დახარბებული მაყურებელი(?!); ან იქნებ სენტენციებით გაჯერებულ დიდაქტიკურ დარიგებებს(?!).

„პრომეთეს“ მეორე ეპიზოდში რეჟისორი დიდ ადგილს უთმობს მაყურებელთან ცალმხრივ ინტერაქციას, როცა ბარბაქაძე ხშირად მიმართავს მაყურებელს, შედეგად კი არ ელოდება რეზონირებას.


რეჟისორი ფამილიარულად და ხმამაღლა, ბუკვალურად გვახსენებს, რომ კაცობრიობა მწვავე ზნეობრივ კრიზისში, ფსიქოზში, ნევროტულ ობსესიაშია. რის შედეგადაც, ესოდენ ძნელი ხდება სიმართლისგან უსამართლობის გარჩევა და სხვა დანარჩენი...


ჰეფესტო ხმამაღლა გაჰკივის ავანსცენიდან, რომ <დიახ, თქვენ ელოდით პრომეთეს მეორე ნაწილს, მაგრამ ის არ გათამაშდება. გთხოვთ, დატოვოთ თეატრი. რაც მთავარია, ბილეთის ფულს სალაროსთან აუცილებლად დაგიბრუნებენ.>
თუმცა, მაყურებელი ადგილიდან არ იძვრის, მიუხედავად კომფორტული წინადადებისა, თანხის დაბრუნებას რომ გულისხმობს. შემდეგ, ვხედავთ „პრომეთეს“ ბორკილებისგან გათავისუფლების აქტს, მეომრების ორომტრიალს სცენაზე, ქალწული ოკეანიდების დაბრუნებას ეპიზოდის დასასრულისკენ, ლევან ხურციას რომანტიკული ექსპრესიით ნათქვამ მონოლოგებსა და დიალოგს ოკეანის ღმერთთან და ბოლოს, კარგად დამახსოვრებული პერსონა, ბარბაქაძის გმირი, ჰერმესისა და ჰეფესტოს როლებს რომ ერთდროულად ირგებს სტურუას სცენურ ფერწერაში, მაყურებელთან უშუალოდ დამაკავშირებელი მედიუმის ფუნქციასაც ითავსებს „პრომეთეს“ პირველ და მეორე ეპიზოდში., რომელიც კვლავ შემტევი არტიკულირებით მიმართავს დამსწრე პუბლიკას: <თქვენ კიდევ აქ ხართ? წადით, დატოვეთ თეატრი, მაგრამ, სამწუხაროდ ფულს ვეღარ დაგიბრუნებენ.>


ბარბაქაძისგან გათამაშებული ეს მიკრო დრამატურგიული კონცეპტი/მიზანსცენა - საზოგადოების მაკრო კონდიციის პროეცირებული ვარიანტია; რუსთაველის ეროვნულ თეატრში შეკრებილი რამდენიმე ასეული ადამიანის მზერა მიმართულია სცენისკენ, რომელიც ელოდება საკუთარი განწყობის ჩამოყალიბებას სცენაზე განვითარებული ამბის - გათამაშებული სიუჟეტის მიხედვით...


მაგრამ, ისევე, როგორც გოგა ბარბაქაძე, ჯერ ერთს ჰპირდება მაყურებელს, რომ „ბილეთის ფულს დაუბრუნებენ“, ხოლო, მეორე მხრივ, დაპირებას ‘მეტამორფოზას’ უკეთებს - „ბილეთის ფულს ვეღარ მიიღებთ სამწუხაროდო“ - იტყვის. ქვეყნის ელექტორატიც, ხომ ანალოგიურ ტრივიალურ სტრუქტურაშია გაბმული, გამუდმებით რომელიმე, ნაკლებად პატერნალისტური <სისტემისკენ> აქვს მიმართული მზერა და ელის საკუთარი მდგომარეობის გაუმჯობესებას, ასევე განწყობის შექმნას - სამთავრობო სცენაზე მოქმედი მსახიობებისგან, ანუ სახელისუფლებო აქტორებისგან.




თუმცა, სისტემის აქტორები, ჯერ <ერთს> ჰპირდებიან ფარისევლურად და მერე გადასხვაფერებულ <მეორეს> ფარისევლურად!..

ჩემმა კოლეგამ შესანიშნავ ანალიტიკურ წერილში - <რას ნიშნავს იყო „თავისუფალი“> - მოსწრებულად აღნიშნა, რომ: „ქართული თეატრი არაა, არც მხოლოდ სტურუა, არც მხოლოდ ახმეტელი.“ მე კი, მოკრძალებულად დავამატებდი, რომ ქართული თეატრი, რასაკვირველია, არ არის კონკრეტული სახელისა და გვარის კულტივირების აპოთეოზი, მით უფრო, რომ მიმდინარე ქართულ თეატრში, უფრო ზუსტად კი, პანდემიურ-პოსტპანდემიურ პერიოდში ახალგაზრდების სახით, ზოგიერთი ნიშანდობლივი ავტორი გამოჩნდა საინტერესო მსოფლმხედველობით; მით უფრო, რომ <ქართული თეატრის> ნაწილად მოიაზრება ისეთი ავტორიც, რომელმაც შეძლო და თანამედროვე ბერძნული პროზის (დიმიტრიადისის) საოცრად მეტყველი ტექსტი, უკიდურესად მომაბეზრებელ და მონოტონურ „სანახაობად“ გადააქცია სცენაზე. ყველა ეს მაგალითი, კიდევ არა ერთი - შეადგენს პლურალისტურ თეატრალურ სივრცეს და საკმაოდ ანაქრონული აზროვნების შედეგია, როცა სტურუას დანარჩენ ქართულ თეატრს „უპირისპირებენ“, ან ანტაგონიზმს ნერგავენ მომავალ თაობებშიც, თავად ამავე სფეროში მოღვაწეები. ყველაფერი ეს - ისეთივე თანასწორუფლებიანი ნაწილი იქნება <თეატრის ისტორიის> როგორც ხსენებული გვარები. და მაინც, ქართული თეატრი არის უმთავრესად: ახმეტელიც, თუმანიშვილიც, სტურუაც და შემდეგ, პოსტ-პოსტმოდერნიზმის პერიოდში განფენილი გვარების წყებაც...

რობერტ სტურუას მიერ პოსტ-პოსტმოდერნიზმში - 2023 წლის მაისსა და ნოემბერში განხორციელებული „მიჯაჭვული პრომეთეს“ ორივე ეპიზოდში, სარკასტული პოზიციიდან ნაჩვენებია ადამიანის მუდმივი მიჯაჭვულობების კომპლექსური ხატი. მეორე ეპიზოდში, ფიზიკურად გათავისუფლებული პრომეთეს კვალდაკვალ, მკვეთრად ხაზგასმულია მომავლის ბედი (მარიტა მესხორაძის გამოჩენა ჩვილით ხელში), ბუნებრივად შეიძლება მოვიაზროთ, მომავალი თაობების ინერციული მიჯაჭვულობაც, მაშასადამე, უტოპიური ხასიათით გამოხატული თავისუფლების იდეის აბსურდულობა.,

და რადგან, „მიჯაჭვულია პრომეთე - მიჯაჭვულია ადამიანიც“.

ფოტო: https://rustavelitheatre.ge/en/

ტერზოპულოსის “Amor”, ანუ როგორია გემოვნებიანი ხელოვნება


მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის ხელოვნების საერთაშორისო ფესტივალმა „საჩუქარმა“(GIFT), 26-ე სეზონი 2023 წლის 21 ოქტომბერს გახსნა, გენიალური რეჟისორის, თეოდოროს ტერზოპულოსის სპექტაკლით მარჯანიშვილის თეატრის დიდ სცენაზე. თეატრით დაინტერესებული მაყურებელი მეორე წელია შესანიშნავი შესაძლებლობის მომსწრეა, ტერზოპულოსი ენიგმატური და სრულიად მომნუსხველი სცენური კომპოზიციებით, სპექტაკლით, დრამატული პერფორმანსით და მასტერ-კლასით სტუმრობს საქართველოს! დიახ, მისი ნამუშევარი აერთიანებს ყველა იმ სახელდებას, რაც ჩამოვთვალე: უნივერსალურ კომპოზიციას, სპექტაკლის აკადემიურ გაგებას, ეგრეთ წოდებულ სპექტაკულარიზაციას, პერფორმატიულ ხელოვნებასა და ერთდროულად სამსახიობო-სარეჟისორო ოსტატობის მასტერ-კლასს...!


ტერზოპულოსის ტრილოგიის პირველი სპექტაკლი „Alarme” 2022 წელს იხილა მაყურებელმა, (იხ. ტექსტი ტერზოპულოსის „ალარმე“, ანუ როგორია გემოვნებიანი ხელოვნება) ხოლო 2023 წლის სეზონზე კი მეორე ნაწილი „Amor”-„სიყვარული“. მოთმინებითა და ცნობისმოყვარეობით ველით მომავალ წელს ტრილოგიის მესამე ნაწილს, რომლის სახელწოდებაც ასე ჟღერს - „Encore”.


სცენურ კომპოზიციას <ამორ> საფუძვლად უდევს თანასი ალევრასის პოეზიის კონცეფცია; 2013 წელს პრემიერა შედგა ატისის თეატრში, ამ დრომდე წარმოდგენა ევროპულ სცენებსა და ფესტივალებზე უწყვეტად თამაშდება.
ტერზოპულოსისთვის დამახასიათებელი უნივერსალური მეთოდის მორიგი თავდაუზოგავი სცენური სანახაობაა „ამორ“, სადაც სანახაობის მთავარი დემიურგია - მსახიობის სხეული და მისი ვერბალური მხარე, მსახიობის მიერ მაღალპროფესიონალურად არტიკულირებული <ამბავი>; <პრობლემა>; <ეგზისტენციალურად უწყვეტი კრიზისი> და <გამოსავალი, ანუ პანაცეა>!

ტრილოგიის ორივე ნაწილში, რაც უკვე ქართველმა მაყურებელმაც იხილა, მსახიობები შეადგენენ აბსოლუტს, მთელ სისავსეს სცენაზე და მათი შესაშურად პროფესიონალურად მჟღერი არტიკულაცია, რომელიც ჰარმონიულ აკუსტიკურ ატმოსფეროსა და ბგერათა მელო-დრამატულ არქიტექტონიკას ქმნის!.. სამსახიობო ოსტატობის ძლიერი შემადგენელი წარმოადგენს კომპოზიციის მამოძრავებელ, წარმმართველ ვექტორს, ვერბალური აპარატის (ჩემი სიტყვებით) <დისციპლინური დინამიზმი> მკაცრად განსაზღვრულობის მიღმა, იმპროვიზაციულ დატვირთვას სძენს სანახაობის დრამატურგიულ სტრუქტურას... რის შედეგადაც მსმენელ-მაყურებლის ემოციურ შრეებში, ერთგვარად მუსიკალური აკომპანირების ალუზიები ჩნდება.




ორი ბრწყინვალე მსახიობის ინვერსიული, შემტევი და თან ერთმანეთისგან დამოუკიდებელი სიტყვების უსწრაფესი დინება - კომპოზიციის გმირების სტატიკურ პოზას ქრომატულ ელფერს ანიჭებს და სტაბილური მოქმედების მუხტს ტოვებს კომპოზიციის მსვლელობის დროს.
თითქმის პლეონაზმის სტრუქტურაში მოქცეული - განსხვავებული ჟღერადობის, თუმცა იდენტური შინაარსის გამომხატველი სიტყვების სწრაფი თანმიმდევრულობა - საოცარი მსახიობის, ანტონის მირიაგოსის პრეროგატივაა ტერზოპულოსის <გროტესკულ ფერწერაში>.
სცენური კომპოზიცია <ამორ> აერთიანებს დღეს მსოფლიოს ყველა ქვეყანაში მცხოვრები ადამიანის ფინანსური რეცესიის პრობლემას, აღნიშნული სინამდვილის მკაცრ კრიტიკას, განზოგადებულ ირონიასა და თვითირონიის მძაფრ შეგრძნებას, ხოლო ეპილოგად უმცირეს დროში, რამდენიმე წამით გაჟღერებულ სასოწარკვეთილ ძახილს სიყვარულისადმი - სიტყვით Amor..


საბერძნეთის თეატრის გამოჩენილი მსახიობები, აგლაია პაპა და ანტონის მირიაგოსი შთამბეჭდავი ექსპრესიულობითა და გროტესკით გადმოსცემენ მაყურებელს - უსასრულო დაკრედიტებისა და ყიდვა-გაყიდვის ბლოკადაში მოქცეული სასოწარკვეთილი კაცობრიობის ბედს!..


აგლაია პაპას გმირი სცენაზე გამუდმებით იყიდება, „ყიდულობს“, „მოიხმარს“, „იღებს კრედიტს“, და კვლავ, ის იყიდება! კაცობრიობის ფრუსტრირების ჩვენებას რეჟისორი კონკრეტული სუბ-ჯგუფების ჰიპერბოლიზებით არ ახდენს, არამედ, მასშტაბურად, განზოგადებული კონტექსტით, მრავალპლანიან პერსპექტივაში გაშლით გვაჩვენებს საკითხს და ამ პრინციპით მისი ქმნილებები ჭეშმარიტად პერფექციონისტულია, ფართომასშტაბიანი, აბსოლუტური, მაშასადამე, მოიაზრებს ყველას და საყოველთაო მნიშვნელობისაა...!

გარდაუვალი მზარდი საპროცენტო განაკვეთებით განებივრებული ქართველი საზოგადოებისთვის, უფრო ზუსტად კი, მარჯანიშვილის თეატრში მსხდომი პუბლიკისთვის, ესოდენ მშობლიური ემოციის აღმძვრელი იყო ტრილოგიის მეორე ნაწილი.
აგლაია პაპას მიერ მწყობრად ისტერიულ ტონალობაში წარმოთქმული ბასრი სიტყვების ჯაჭვი, უეცრად, არც თუ იშვიათი ინტერვალით იკვეცება მირიაგოსის მიერ, რომელიც ხან ბერძნულად, ხანაც ინგლისურად ფულის ეკვივალენტებს, ზოგჯერ გაზრდილ, ზოგჯერ დაცემული ფულის ნიშნულებს საფონდო ბირჟის მსგავსი იმიტაციით აცხადებს. ანტონის მირიაგოსის ფიგურა მთელი კომპოზიციის განმავლობაში კონტრაპოსტულ პოზაში მყოფი, ხელების ვირტუოზული მოძრაობის თანხლებით, უწყვეტად ითვლის გაყიდული ქალისგან მიღებულ ბენეფიტს.


აგლაია პაპას ფიგურა კომპოზიციის მსვლელობისას პარტერთან ანფასშია, (მირიაგოსი პროფილშია მაყურებელთან და მხოლოდ ქალს უყურებს) ქალი მძაფრად ნიჰილისტური და თვითირონიული მზერით საკუთარ თავს ყიდის. ყიდის ყველაფერს რაც გააჩნია, სხეულის ნაწილებს, სულს, იდენტობასაც ჰყიდის! თითქოს ხმამაღალი ნებაყოფლობითი კაპიტულაციის აქტია მისი პერსონა „ამორში“. და ქალი იმეორებს კომპოზიციის დასკვნით ნაწილში ამბის გამხსნელ ფრაზას: „აქ თეატრის სცენაზე, ევროპის საძირკველში, ვყიდი ყველაფერს.“
რეჟისორის აზრით: ყიდვა-გაყიდვის ფსიქოზში, მწვავე კონსუმერიზმში მყოფი ადამიანისთვის ნათელი წერტილი, ანუ პანაცეა არსებობს და ეს პანაცეა, მიუხედავად კოლოსალური ფინანსური, თან მენტალური დევალვაციისა, ტოტალური იმედგაცრუების დაუსრულებელ ციკლში არის <Amor-სიყვარული> - ორივე გმირი, გაყიდული სუბიექტი და მყიდველი-კონსუმერისტი, შიშნარევი, თან იმედს ჩაბღაუჭებული სასოწარკვეთილი ინტონაციით მოუხმობენ კომპოზიციის უკანასკნელ წამებში სიყვარულს, როგორც თავის გადარჩენის ერთადერთ სრულყოფილ გზას: <....ამორ...>

აგლაია პაპას ცნობილი გამონათქვამია: „რადგან საქმე თეატრთან მაქვს, ესე იგი პოლიტიკურ პროცესში ვარ ჩართული. არ არსებობს არაპოლიტიკური თეატრი. თეატრი გადაჯაჭვულია ადამიანის არსებობასთან და ადამიანის არსებობა პოლიტიკურია.“

„ამორ“-ის კონცეფციაც იმ პოლიტიკის მკაცრი ლუსტრაციაა, როგორ რეცესიულ რეალობაშიცაა თანამედროვე ადამიანი, აუქციონის მსგავსად, მას მუდმივად გამადიდებელი შუშით აკვირდებიან; აფასებენ რამდენად შეიძლება „გაიყიდოს“. ამ სინამდვილეში არ რჩება ადგილი საკუთარი იდენტობის შესანარჩუნებლად, არ რჩება დრო საკუთარ თავთან მარტო დარჩენისთვის. თანამედროვე ადამიანი ეგზჰიბიციონისტული სქემის მიხედვით, ვირტუალურ სივრცეშიც უწყვეტი ‘დაკვირვების ობიექტია’, და ისიც, როგორც ტერზოპულოსის <ამორში> აგლაია პაპა, ჰყიდის საკუთარ თავს; ჰყიდის სხეულის ნაწილებს, ფეხებს, ხელებს, თვალებს, მკერდს, ჰყიდის სხეულის ორგანოებსაც: ფილტვს, თირკმელს, გულს... და მას ყიდულობენ აუქციონის მუდმივი ბინადრები.



Photos: Johanna Webber

Thursday 23 November 2023

თეატრების მარათონი


დღევანდელი სამყაროს პულსაციით 2023 წელია, თანამედროვე ადამიანი კი ტექნოკრატიული მექანიზაციის სრულუფლებიანი შემოქმედია; დღევანდელი ადამიანის მეთვალყურეობის არეალში პერმანენტულად მრავალფეროვანი ინფორმაციული კასკადი ექცევა, რის შედეგადაც ინდივიდი გარკვეულწილად თვითკმარი ხდება, რადგან მას ყველანაირი სახის ცნობისმოყვარეობის წადილი ასე თუ ისე დაკმაყოფილებული აქვს!

ფაქტობრივად „ხელის გულზე“ გვაქვს მაჟორული და მინორული მსოფლიოს გულისცემა; თანამედროვე ხელოვნებაში კონკურენციის მაღალი ნიშნულის ფონზე - ამგვარი ეროვნული მოცემულობა, როგორიცაა „ქართული თეატრი“, რას სთავაზობს - ფუნდამენტურად მნიშვნელოვანს საზოგადოებას(?!). საინტერესოა რა უნდა მოიმოქმედოს, რომ ძალიან ლოკალური, ტრადიციულად აჟიტირებული სეგმენტური მაყურებლის გარდა, ფართო სოციუმზე გაიჭრას, ბოლოს და ბოლოს გახდეს ყველასთვის ხელშესახები(?!). ამხელა დოზით ინფორმირებულობის ფონზე, ერთი მხრივ, რთულია გაკვირვება, გნებავთ, ჭკუიდან გადაყვანა’ თანამედროვე მაყურებლისა. უკვე რამდენიმე წელია, მართალია ნიშანდობლივი დაგვიანებით ‘საზღვარგარეთულ ანდერგრაუნდებთან’ შედარებით, თუმცა ადაპტირდა თანამედროვე სათეატრო ისტორიის ‘ფურცლებზე’ შემდეგნაირი რეზულტატები: მცირე დოზით ტრანსგრესიული, თავის თავში ექსპერიმენტულიც, კიჩურიც, ტრივიალურიც და ასე თვალსაჩინოდ პლაგიატური ნიმუშები...

პოსტ-პანდემიურ პერიოდში, ცხადად შეინიშნება ინფექციასავით გადადებული მოუდრეკელი სურვილი თეატრალურ დაჯგუფებებში, უფრო სწორი იქნება, ახალგაზრდა და ძველგაზრდა ‘თეატრალებში’, ერთგვარი კუთვნილებითი რეგენერაციის დასამტკიცებლად, ახალი <საკუთარი სივრცეების> შექმნის მაგალითებით. არც ის არის გაკვირვების საგანი, რომ ასეთნაირი ქართული ტენდენცია მეტყველებს, თეატრალურ სფეროში უპრეცედენტოდ კონცენტრირებულ ეგოცენტრიზმის სიჭარბეზე, როცა ხალხი ითხოვს საკუთარი თავის უმნიშვნელოვანესად აღქმას, მუდმივად “ტრენდში ყოფნას“, გარშემომყოფების განცვიფრებას, აღფრთოვანებას, გაუნელებელ ოვაციასა და ხმამაღალ ტაშს! შედეგად, მხოლოდ დედაქალაქში, არაერთ სახელმწიფო და მუნიციპალურ თეატრთან ერთად, არსებობს არაერთი დამოუკიდებელი თეატრალური სივრცე, რომლებიც ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებულ ესთეტიკურ-იდეოლოგიურ პოლიტიკას პრინციპში არ აწარმოებენ. მათი მარკეტინგული იმიჯებიც კი ერთმანეთს ჰგავს, უმნიშვნელო სახე-სხვაობით. თეატრების რაოდენობრივი სიმრავლის ზრდადი მაჩვენებელი, ერთი შეხედვით სპორტულ მარათონს დაემსგავსა, რომლებიც უმთავრესად ბილეთების სწრაფად ამოყიდვის ბრძოლაში არიან ჩართულნი!
ხსენებული, ერთობ მერკანტილური ინდიკატორის წინა პლანზე დაყენებით, რასაკვირველია თეატრი თავის თავზე ვერ მუშაობს, იცით, უბრალოდ დრო არ აქვს, რადგან, ის ახლა გაცხარებულ, საბაზრო-მარკეტინგულ, პლუს ინერციულ, უცნაურ ომშია გახლართული(!). როდესაც ხელოვნება ბიზნესისთვის დამახასიათებელ <სტილურობას> მშვენივრად ირგებს!.. თუმცა, აქვე თავის დასამშვიდებლად, ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ მრავალფეროვანი დასახელების თეატრები ნუგეშისთვის ძველ რეპერტუარს შემოგვთავაზებენ ყველა სეზონზე, სადაც ერთი და იგივე მაყურებელი დარბაზს კვლავ კმაყოფილი სახით შეავსებს!..

მიუხედავად ლოკალური მაყურებლის აქტიურობისა თეატრალური წარმოდგენებისადმი, დროა, დაბლა დავეშვათ ქართულ სოციალურ რეალობაში და გვერდზეც გავიხედოთ: ქართული თეატრი არ არის ფართო სოციუმისთვის ხელმისაწვდომი, დიახ, ის ისევ რჩება პრივილეგიის პოსტსაბჭოურ პიედესტალად. დღევანდელი თეატრის დომინაციური ღერძი არ კონცენტრირდება ჩვენს საზოგადოებაში არსებულ კლასობრივი დისკრიმინაციის პრობლემაზე!
თეატრების ძირითადი იდეოლოგია არ არის მწვავე სოციალური სეგრეგაციის წინააღმდეგ მიმართული, ჩვენი საზოგადოების რეალური სატკივრისა და სიხარულის ვერ აღმქმელია. იმიტომ, რომ თეატრი, დღემდე ყველა ხელისუფლების პირობებში რჩება, კორუმპირებულად, პროტექციის წყაროდ და კლანურ „ელიტებში“ მყარად ჩაკეტილად.

დღეს, აღარც 1917 წელია და არც მარსელ დიუშანია ცოცხალი თავისი <ფაიფურის პისუარით> - კონკრეტული დროის სახელოვნებო აქტი განყენებულობისა და კონტროვერსიულობის მიღმა - მოითხოვს სოციალურად ადეკვატურ პულსირებას, ამ დროის ადამიანის პრობლემებსა თუ ვნებებზე ემპათიურად რეაგირებას!..
იმის გამო, რომ ხელოვნების ამ დარგის ძირითად მახასიათებლებს წარმოადგენს - კონფორმულობა, განყენებულობა, „ელიტურობა“, ვიწრო მერკანტილიზმი და ალოგიკური აბსტრაჰირებულობა, საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ფუნქცია-ვერ გამოკვეთილ რუდიმენტად რჩება, სამწუხაროდ. ქართული სოციუმის მეინსტრიმულ პრობლემატიკასთან უხეშად აცდენილია და სწორედ ამ ნიშნით, თეატრი ტურბულენტურად თავის თავსა და პატარ-პატარა დაჯგუფებებშია გამოკეტილი.

ამგვარი მოცემულობით თეატრი ვერ ახდენს, ვერც პრეისტორიულად ვერ ახდენდა დიდად - ფუნდამენტურ გავლენას საზოგადოებრივი ცხოვრების მსვლელობაზე, ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი ფუნქციონალის მისიას ვერ ასრულებს. მაშასადამე, სუსტი გავლენის მქონე, ფაქტობრივად, მეათეხარისხოვანია სამოქალაქო საზოგადოებისთვის, ამავე დროს, მწვავე ბიპოლარული პოლიტიკური პერიპეტიების ფონზე და მხოლოდ ერთადერთი ნიშა - <გართობის> ფუნქციაღა აქვს შემორჩენილი. ამასობაში, „ქართული თეატრი“ ერთ დიდ ინტეგრალად, უფრო ზუსტად, თვლად ერთეულად კონსტრუირდა, <რეტროგრადულ სივრცეებს> რომ გამოეყოფა და <ინოვაციურ სივრცეებად> ტრანსფორმირდება, სადაც ერთი და იგივე სახეები მიგრირდებიან, რომელთა იდეოლოგია (თუ აქვთ, როგორც ასეთი) და ესთეტიკური მისწრაფებები სანიმუშოდ სტატიკურია.         

                                                                                                                                   

ამდენ სიმრავლეში რადიკალურ ცალმხრივობას, რომ ავცდეთ, პოზიტიურიც შევნიშნოთ და იქნებ მშვენიერებაც დავინახოთ, ვინ იცის?!                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

როგორც მირანდა იტყვის - გენიალური უილიამ შექსპირის უკანასკნელ პიესა - „ქარიშხალში“: მანანა ანთაძის ბრწყინვალე თარგმანით:

 

„საოცარია!                                                                                       

რამდენ ლამაზ ქმნილებას ვხედავ!
კარგი ყოფილა კაცთა მოდგმა! ალბათ ქვეყანაც დიდებულია,
სადაც ეს ხალხი უნდა ცხოვრობდეს!

O! Wonder!

How many goodly creatures are there here!
How beauteous mankind is! O brave new world,
that has such people in it!”                          
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

 

*ენდი უორჰოლის პორტრეტი - „Shot Sage Blue Marilyn” (1964)            

Wednesday 13 September 2023

„ყველას ძალაუფლება სწყურია - რადიკალებსაც და ლიბერალებსაც“

 ემპირიულად დამტკიცებული ფაქტია: როდესაც ნებისმიერ სასწავლო დაწესებულებაში, მაგალითად, კლასში მასწავლებელი კონკრეტულ მოსწავლეს ინტენსიურ რეჟიმში, გამორჩეულად ეფერება და აქებს, დანარჩენი თანაკლასელები ამ კონკრეტული მოსწავლისადმი გაუცნობიერებელ ანტაგონიზმს გრძნობენ.

ჩემი მხრივ, ყველა მომავალ პედაგოგს (მე, როგორც ახალბედა) მოკრძალებულად ვურჩევდი - არასდროს გამოარჩიონ რომელიმე მოსწავლე განსაკუთრებულად, როგორც უპირობოდ სანიმუშო და თითით საჩვენებელი, ვინაიდან <თანასწორუფლებიანობის> მიღება, აღქმა და გაცნობიერება, სწორედ მცირე ასაკიდან იწყება ყველა ინდივიდში. მით უმეტეს, რომ პედაგოგი, კრიტიკოსი, თუ სხვა პროფესიის წარმომადგენელი, უმთავრესად სუბიექტია, რაც თავისთავად გულისხმობს, რომ ყოველთვის მეტად მოეწონება, ან შეუყვარდება ერთი სუბიექტურად, ხოლო ამ მომენტის პერმანენტული ხაზგასმა კონკურენტუნარიან სოციალურ გარემოებებში, საგანმანათლებლო/სახელოვნებო თუ სხვა დაწესებულებებში ანტაგონიზმის, კომპლექსებისა და ბოღმის მეტს არაფერს წარმოშობს!..

საბა ასლამაზიშვილის საქმიანობის მიმართ, ერთგვარად დიქოტომიური დამოკიდებულება ჩამოყალიბდა: მან, მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ კიდევ ახალგაზრდა რეჟისორად ითვლება, ასაკით ხანდაზმულ რეჟისორებს გაუსწრო აქტივობით, სპექტაკლების დადგმის უხშირესი ინტერვალით.



კრიტიკოსების დიდი ნაწილი მის საქმიანობაში პოზიტიურ მარცვალს ხედავს და მხოლოდ ხოტბას ასხამს, რაც არ უნდა დადგას! ხოლო უმცირესი ნაწილი კი, მას მუდმივად აკრიტიკებს, თან მწვავედ აკრიტიკებს, რაც არ უნდა დადგას!


კრიტიკოსიც, მათ შორის, ისევე, როგორც ყველა სხვა - პირველ რიგში სოციალური არსებაა და ძალიანაც კანონზომიერია ვიღაცა <აღაფრთოვანებდეს> - ვიღაცა <ზიზღს ჰგვრიდეს>! არადა, ყველაზე დიდი კრიტიკა - სრული იგნორია და არა უარყოფითი რეცენზიით კიდევ მეტი „პიარი“.


ამავე ლოგიკით, აბსურდული ალგორითმი მგონია, კონკრეტული ავტორის ყველა ნამუშევარი აბსოლუტურად თანაბარ <აღფრთოვანებას> იწვევდეს აღმქმელ-რეციპიენტში, იგივე კრიტიკოსში.

ილიაუნის თეატრის ფოიეში, მომდევნო სეზონიდან მაყურებელს კვლავ შეუძლია იხილოს საბას 2018 წელს დადგმული სპექტაკლი „მარატ-სადი“., რომელიც ორჯერ, სხვადასხვა დროს საერთაშორისო ფესტივალს და თეატრალურ ფორუმს გასტროლით სტუმრობდა. (მხატვარი: თეო კუხიანიძე / მუსიკა: კონსტანტინე ეჯიბაშვილი)

მსოფლიო თეატრის ისტორია ინახავს, 1964 წელს განხორციელებულ პიტერ ბრუკისეული პეტერ ვაისის „მარატ-სადის“ ლეგენდარულ დადგმას <შექსპირის სამეფო დასისთვის / Royal SHAKESPEARE Company>. 1967 წლის ბრუკის “მარატ-სადის“ ეკრანული ადაპტაციის ადრიან მიტჩელის ვერსია კი დღესაც ინახება youtube channel-ზე.



სპექტაკლის სინოფსისი შემდეგნაირია:
„ჟან-პოლ მარატის დევნა და მკვლელობა შარანტონის თავშესაფრის მსახიობთა მიერ დადგმული მარკიზ-დე სადის ხელმძღვანელობით. მოქმედება საგიჟეთში ხდება, სადაც მარკიზ-დე სადი პაციენტების მონაწილეობით სპექტაკლს დადგამს.


შესაძლებელია კი სრული თანასწორობის მიღწევა რევოლუციის საშუალებით? არის რევოლუცია გზა ბედნიერების, თანასწორობისა და სურვილების დაკმაყოფილების?“

იმ დროს, როცა სპექტაკლის პრემიერა შედგა, ჯერ კიდევ ახალბედა რეჟისორი, შეიძლება ითქვას, უმნიშვნელოვანესი რეჟისორული ინტუიციით ანაწილებს როლებს შემსრულებლებზე, და მსახიობების უმრავლესობაც აბსოლუტურად ითავისებს საკუთარ ამბავს., გნებავთ, შემოთავაზებულ ამოცანას.


რუსთაველის ეროვნული თეატრის მსახიობი, ბაჩო ჩაჩიბაია, არა-მონოტონურ და სხვადასხვა სირთულის მქონე როლში გვინახავს; „მარატ-სადში“ ერთ-ერთი მთავარი გმირის, ჟან-პოლ მარატის როლს შესანიშნავად ართმევს თავს, როგორც ჩანს, >კარგი მსახიობის< სიძლიერე ყველგან შესამჩნევია ხოლმე! ისევე, როგორც >ძალიან ცუდ მსახიობს< ვერანაირი „შეკაზმვა“ ვერ აკეთილშობილებს.


ბაჩო ჩაჩიბაიას ნევრასთენიული, აკანკალებული ხმის ტემბრი, სხეულის უძრავი, დროდადრო კონვულსიური მოძრაობები ზუსტად გამოხატავს მისი გმირისა და მთლიანი ამბის ვექტორს. ისევე, როგორც ამირან ქაჩიბაიას მარკიზ დე სადი და ანი იმნაძის შარლოტა კორდე. ანი იმნაძე, თავისი თაობის ქალ მსახიობებში ერთ-ერთი წამყვანი ფიგურაა, რომელსაც მაღალი პასუხისმგებლობითა და პროფესიონალიზმით შეუქმნია სხვადასხვანაირი სახე-პერსონაჟი განსხვავებული მისწრაფებებისა და ესთეტიკის მქონე რეჟისორებთან.


ნიშანდობლივად შესამჩნევია ანდრია ვაჭრიძე და მისი მაცნე. ბრწყინვალე სახე, პრაქტიკულად, მთელი წარმოდგენის დრამატურგიული სტრუქტურის ღერძი.
გივიკო ბარათაშვილის კულმიე, ტიპური კონფორმისტის და ყველა დროის ცენზორის ფსიქოტიპს გამოხატავს.

მოქმედ რეჟისორებს შორის, საბა უმთავრესად იმით ხასიათდება, როგორც არა სტანდარტული, რომ მას არ სჭირს მოურჩენლად მოდური სნობიზმი, ანუ ისტერიკული მიუღებლობა კრიტიკისა!


ის ისეთივე მშვიდი მიმღებია კრიტიკული აზრებისა საკუთარ დადგმებთან მიმართებაში, როგორც ხოტბის. სნობური დამოკიდებულებით, მხოლოდ უცხოური პრესიდან მიღებულ feedback-ზე, ან კიდევ, შედარებით ცნობადი ავტორების გამოხმაურებებზე არ კონცენტრირდება („ხურდავდება“).


“არ გიტყდებოდეს” შენზე უსიამოვნო მოსაზრების მოსმენა, აი, ესაა ხელოვანის/შემოქმედის უმთავრესი ღირსება, იყო მიმღები ძალიან კრიტიკული აზრის, ამტანი და გამტარიც ამავე დროს.

ტკბილად ნათქვამი სიტყვა ყველას გვსიამოვნებს (კრიტიკოსებსაც) - დისკომფორტული აზრების რეფლექსიაა რთული, კარგი გაგებით-რეზისტენტული და მნიშვნელოვანიც.

„მარატ-სადი“ - “თეატრი თეატრში” სტრუქტურით (ისევე, როგორც პიესა) დადგმული სპექტაკლია, ისტერიულობით, დინამიკით, ხმამაღალი ექსპრესიულობით რეკონსტრუირება-დეკონსტრუქციის ზღვარზე დგას.



 მეოცე საუკუნის გერმანელი დრამატურგის, პეტერ ვაისის პიესის მთავარი იდეა რევოლუციის აბსურდულობას ეფუძნება, მის ყოველმხრივ სკეპტიკურ გადააზრებას. პიესის ცენტრალური ხაზი კონფრონტაციულ კონტრდაპირისპირებას წარმოგვიჩენს: რევოლუციის აუცილებლობის იდეა - ჟან-პოლ მარატით გამოხატული და რევოლუციის აბსურდულობის იდეა - მარკიზ დე-სადის პერსონით გამოხატული.

ხალხი მუდმივ დაუკმაყოფილებლობას განიცდის ყველა ეპოქაში, რადგან სულ ატყუებენ, რევოლუციის იარაღად იყენებენ, „ცვლილებების საფარქვეშ“ აწბილებენ. ფაქტობრივად, ყოველთვის ხალხის ექსპლუატაციას აქვს ადგილი, სამაგიეროდ, ყოველ ჯერზე მოტყუებული, ისევ მშიერი, ტანისამოსის გარეშე და დაუცველია ადამიანი.

 ანიკო შურღაიას/სიმონ ევრარის მონოლოგის არ იყოს, გადასარევად ჩანს, რევოლუციის გზით, ხალხის მასების ძალით „ჩანაცვლებული“ ერთი სისტემა მეორე სისტემით(!). ხალხი კი, კვლავინდებურად სოციალურად უკმარია და ფეხშიშველი.


კულმიეს გმირის ძალიან დროული, მიზანმიმართული „ბრეხტისეული გაუცხოებით“ - ევფემისტური კორექტურა, სპექტაკლის დაპაუზების მცდელობები ხაზს უსვამს აწმყოს ძალადობრივი ცენზურის სამწუხარო ცხოველმყოფელობას და ერთგვარ ‘კომენტარს უკეთებს’ შარანტონის პაციენტების მიერ ყოველ ჯერზე გამოხატულ წინააღმდეგობრივ რეაქციას.

ანიკო შურღაიასა და ბაჩო ჩაჩიბაიას მიერ თავიანთი პერსონაჟების მიღმა წარმოთქმული ტექსტები, როგორც საბა ამბობს: „კონკრეტული პიროვნებების იმპულსებიდან შექმნილი მონოლოგებია, იმპროვიზაციულად რომ ახლდება პოლიტიკური და ადამიანური მოცემულობების რეაქციების გავლენით“. პრაქტიკულად, სპექტაკლში ეს მომენტიც, სწორედ „ბრეხტისეული გაუცხოების“ სტრუქტურის ირონიულად თამამი რეპრეზენტაციაა.
თავად მარკიზ დე სადის/ამირან ქაჩიბაიას ყველაზე მოცულობითი მონოლოგი სპექტაკლის იდეური ხაზის ძირეული რეფლექსიაა. ისტორიული წიაღსვლებით, თუ ემპირიულად დიდი ხნის წინ დამტკიცებული პოსტულატია: განმათავისუფლებელი, ანარქიული, რევოლუციური მოვლენების ტრადიციული დაქვემდებარება „ძალადობრივ სისტემებზე“, როდესაც, ერთი სისტემა ცვლის მეორეს, ისევ, ხალხის სუფთა განზრახვების ხარჯზე.


სწორედ გაბრაზებული, მუდმივად უკმაყოფილო, უიმედო ადამიანი არის ადვილად მოწყვლადი, რომელიც რეაქციონერულ წინააღმდეგობაში ეძებს შვებასა და თავის გადარჩენის გზას., თუმცა, სხვადასხვა დასახელების <კონიუნქტურული სისტემის> უნებლიე ინსტრუმენტად იქცევა ხოლმე, რომელსაც ამაოდ აჯერებენ, რომ „რეალობას ცვლის“.


ფოტო + საბა ასლამაზიშვილის.

მითის გადააზრების ხელოვნება პლასტიკაში

ფრანგი კრიტიკოსი და სემიოლოგი, როლან ბარტი წერდა: „თუ მსახიობი მუშაობს მთელი ძალით, თუ ის პატიოსნად გამომიწურავს თავისი სხეულიდან ყველაფერს,...