Saturday 13 November 2021

ჟან-პოლ სარტრის „No Exit“, ანუ სულთა პერფორმანსი ჯოჯოხეთიდან

                                                                            


ვიდრე, ძველგაზრდები სფეროში დიდი ხნის წინ “ადაპტირებული გავლენებით” იწონებენ თავს, ხოლო ახალგაზრდა თეატრალების შეკავშირებული ჯგუფები კი, გავლენების მოსაპოვებლად ახალ-ახალი შემოსაზღვრული სივრცეების გახსნითა და საკუთარი მაიდენტიფიცირებელი არტეფაქტების შექმნით არიან დაკავებულნი, ან კიდევ ზოგი, სენსაციური და სინამდვილეში საკმაოდ პროფანული თემების ირგვლივ ქმნის წარმოდგენებს, ან კიდევ თეატრალური ტერიტორიის რადიკალური ცვლილებით ცდილობს მაყურებლის „გაოცებას“...

ამასობაში, ნოდარ დუმბაძის სახელობის მოზარდმაყურებელთა თეატრის რეპერტუარში, ახალგაზრდა თეატრის რეჟისორის გიორგი ჩალაძის, პერსპექტიული თეატრალური ხელწერით შექმნილ სპექტაკლს შეხვდება ქართველი მაყურებელი და არა მარტო ქართველი მაყურებელი...

ფრანგი ფილოსოფოსის, ლიტერატურის კრიტიკოსის, და რაღა თქმა უნდა, დრამატურგის, ეგზისტენციური ფილოსოფიის ერთ-ერთი ლიდერის, (სარტრთან ერთად უთუოდ უნდა ვახსენო, ეგზისტენციალიზმის ფუძემდებელი კირკეგორი, კამიუ, ჰაიდეგერი...) ჟან-პოლ სარტრის 1944 წელს დაწერილი პიესა „No Exit”, რომლის მეტად გავრცელებული თარგმანია „ცხრაკლიტული“., გიორგი ჩალაძის რეჟისურით პირველი საპრემიერო ჩვენება გაიმართა, პანდემიის პირველ დეკადაში, თეატრალური პროცესების სრული სტაგნაციის პერიოდში - ციფრული ფესტივალის Mooz-art-ის ფარგლებში, მოზარდმაყურებელთა თეატრთან კოლაბორაციით. ფესტივალი მიმდინარეობდა ამბასადორ კაჭრეთის ტერიტორიაზე - ღია ცის ქვეშ.
აქვე აღვნიშნოთ, რომ ამავე ფესტივალის გამარჯვებული - საუკეთესო რეჟისორის ნომინაციაში, სწორედ გიორგი ჩალაძეა აღნიშნული ნამუშევრით.

სამი, ერთმანეთისგან სრულიად უცნობი სული, სიკვდილის შემდეგ, ერთსა და იმავე სივრცეში აღმოჩნდება... ჟან-პოლ სარტრის კონცეპტის მიხედვით, ინფერნალურ ადგილას, ანუ ჯოჯოხეთში...
შემოსაზღვრულ ლოკაციაში მოქცეული სამი პერსონაჟი: ფიზიკურ ცხოვრებაში - პუბლიცისტი გარსენი (ნიკა ჩხაიძე, ნიკა ფაიქრიძე);
ფოსტის თანამშრომელი ინესი (თამარ მამულაშვილი);
და ახალგაზრდა მიმზიდველი ქალი ესტელი (ხატია მელქაძე) - ამიერიდან, ერთმანეთს  ვეღარასდროს თავს ვერ დააღწევენ.

 პერსონაჟების მეტაფიზიკურ განზომილებაში მოქმედება, ანალოგიაა მათივე ფიზიკური ცხოვრების. ისინი ზუსტად ისე აზროვნებენ, სტყუიან, ერთმანეთს ექიშპებიან, სამარცხვინო სიმართლეს სიცრუით აკეთილშობილებენ, როგორც ვიტალური ცხოვრების პერიოდში...

ფაქტობრივად, ეს მოცემულობა, რასაც ნაწარმოები და მისი სცენური ხორცშემსხმელი რეჟისორი გვთავაზობს - ერთგვარად, ობსესიურ სინამდვილეს გვაჩვენებს, რომლის ამოკითხვა მკაფიოდაა შესაძლებელი.
ადამიანების სულები, ირეალურ სამყაროშიც ისეთივე ცბიერებად, მეამბოხეებად, დაუოკებლებად, კომპლექსიანებად, ინფანტილურებად და მიზანთროპებად რჩებიან, როგორც ონტოლოგიურ სამყაროში.

აქ-ამ მიზანსცენაში არ არსებობს „ორმაგი სტანდარტი“, ყველაფერი ცალსახაა.
ყოველი ქმედება ჩადენილი ცოდვების დამალვისა და სულების გაკეთილშობილების დამაშვრალი მცდელობაა...
 ადგილი, სადაც ჩვენს კონცენტრაციაში მოქცეული სამი სული თანაარსებობს - ჯოჯოხეთია, ძვ. ბერძნულ მითოლოგიას თუ დავესესხებით „ჰადესის“ სამფლობელო, სადაც არაფერია დაფარული, სხეულებრივი ვნებებისგან ნაწილობრივ გამოთავისუფლებული სულები, აბსოლუტურად შიშვლები წარმოგვიდგებიან... რაც, გარკვეულწილად, სტოიკური ვნებებისგან დეკონსტრუქციასაც ნიშნავს.

ინფერნალურ ვაკუუმში გამომწყვდეული მშფოთვარე სულები, ონტოლოგიური ცოდვებისადმი რეზისტენტულობის მიუხედავად, ისევ თავად ახდიან ფარდას - ძალადობრივი კატეგორიის, სასტიკ ქმედებებს.

ჟოზეფ გარსენი - ცოლზე მოძალადე და პაციფისტის სახელს ამოფარებული მშიშარა დეზერტირია, რომელიც დახვრიტეს. მას დეზერტირის ხსენებაც კი შიშს გვრის... და, აი, აქ ჩვენ შეგვიძლია, ადამიანის ფსიქოლოგიური შტრიხი ლაპიდარულად გამოვკვეთოთ: ადამიანებს, ძირითადად იმის შიში აქვთ, რაც ქვეცნობიერში დაბუდებულა, ან რაც დაუფარავად სჭირთ, ხოლო მომენტალური „პედალირება“ სხვის მიერ, მათში მექანიკური უარყოფის სურვილსა და აგონიურ ისტერიკას იწვევს...

პერსონაჟი ინეს სერანო - ლესბოსელი ქალის ტიპაჟია, დუალური გრძნობათა ბუნებით, თითქოს მას კაცებიც იზიდავს, თუმცა ქალების დაპყრობის ჟინს ჰყავს შეპყრობილი. ინესის ვნებათაღელვამ მეგობარი გოგონას ლეტალობა გამოიწვია, ხოლო თავად ინესი კი, ტრაგიკულად ბუნებრივი აირით გაიგუდა.

სიფრიფანა, ესთეტური და რაფინირებული მანერების მქონე ახალგაზრდა ესტელ რიგო - მთელი ცხოვრება ქმარს ღალატობდა, მერე კი, ახალშობილი შვილი საკუთარი ხელებით მოკლა... მას კი პნევმონიამ მოუსწრაფა სიცოცხლე.

სამივე გმირის სული, ერთმანეთისგან დიაკრიტიკულ ტიპაჟებს გვიხატავს, თუმცა საერთოც აქვთ, ეგოცენტრული, დაუოკებელი სწრაფვა სინამდვილის „გაესთეტიკების“, და ერთმანეთის ჩაგვრისადმი ორიენტაცია...

ინეს სერანო (თამარ მამულაშვილი), განსაკუთრებული ექსპრესიულობით ცდილობს სიმართლე ათქმევინოს დანარჩენ მოქმედ გმირებს… მისი გმირი ყველაზე რეაქციონერი, ცბიერი და დინამიკურია, თამარ მამულაშვილის მიერ, სხვადასხვა ინტონაციურ რეგისტრში რეფრენად გაჟღერებული სიტყვები: „რა ლამაზი ხართ ქალბატონო, ყვავილები რომ მქონდეს მოგართმევდით“ - მიმზიდველი დიქციით ჟღერს, შედეგად მაყურებელს ხიბლავს მსახიობის თამაშის ინდივიდუალური მანერა, ზედმეტი კომუნიცირებისგან დაცლილი და თან ყველა თეატრალური ნიუანსით შემკობილი მანიპულაციით რომ ახდენს კონკრეტული გმირის სათქმელის რეპრეზენტაციას...

მაყურებელი წარმოდგენას მოზარდმაყურებელთა თეატრის დიდ სცენაზე, საკმაოდ ახლო ხედით ადევნებს თვალს... წრიულად განლაგებული სკამები, თვალ-ყურის მდევნელთა სამყოფელი მთლიანად, თითქოს განგებ შემოსაზღვრავს „No Exit”-ის სამოქმედო არეალს.
წარმოდგენილ პანორამასა და მაყურებელთა წრიულ ხაზს, მთელი სპექტაკლის განმავლობაში ჯალათის პროტოტიპში გადაწყვეტილი გმირი გამუდმებით წრეს არტყამს. (მსახიობი, გიორგი ჯიქურიძე)
სპექტაკლის მხატვარია ანანო დოლიძე; მუსიკალური გამფორმებელი - ია გოგიშვილი. 
(Sweet Dreams-Marilyn Manson: Pergolesi - is stabat mater.) ქორეოგრაფი - გია მარღანია.

ერთგვარი აპარტეა მაყურებლისადმი - (Digital Projection)ციფრულ პროექციაზე გამოსახული „ბაყაყი ფროშის“ სამეცნიერო ექსპერიმენტით მოყოლილი სპექტაკლის დასაწყისი ნაწილი, რომელიც მიზანმიმართულად რამდენჯერმე მეორდება... და განგებ აქცენტირდება სენტენციური პასაჟით მთლიან პუბლიკასა და საზოგადოების მეინსტრიმულ სოციალურ სეგმენტზე...

„ბაყაყ ფროშს“ თუ შემგუებლობა-ადაპტაციის უნარი, ხანგრძლივი ინტერვალის შემდეგ გამოუმუშავდება.., ჩვენ, ადამიანებს, მსგავსი საგანგებო ექსპერიმენტის გარეშე - გვხარშავენ საკუთარი მიზანსცენით დაწერილ გეგმაში, რომ შედეგად, არათუ რეფლექსიის უნარი, არამედ წინააღმდეგობის გაწევის ან ამბოხის სურვილიც არ გვიჩნდება.
ჩემი თვალთახედვით, აღნიშნული ფრაგმენტი მთლიანი სპექტაკლ-პერფორმანსის იდეური ღერძი და ლაიტმოტივია.

21-ე საუაკუნეში მცხოვრები ადამიანების კოგნიტური და ფიზიკური შესაძლებლობისთვის სივრცე, იმდენადაა შევიწროებულ-შემოსაზღვრული, როგორც ეს, უმეტესწილად უმაღლეს ხელისუფალს სურს ხოლმე. ამიტომ, ძალზე სამწუხაროდ, პოსტმოდერნიზმის ეპოქაში მცხოვრები ადამიანები, იმის მაგივრად, რომ იყვნენ თავისუფლები - არჩევანის, საკუთარი ნებელობის, გამოხატვის, ქმნადობის, სურვილებისა და რაციონალურობის ასპექტებში, არიან შებორკილები, მარიონეტებს დამსგავსებულნი და უუნაროდ ხელ-ფეხ შეკრულნი... ერთგვარი პარადოქსია ამ საუკუნის, თუმცა, ამავდროულად ცალსახა ფაქტიც!..
 ნებისმიერი სახის ცენზურას, თავისუფალი ნების შეზღუდვას, ყოველთვის მოჰყვება, არადემოკრატიული, ობსტრუქციული და მოფაშისტო ელემენტების (ევფემიზმით რომ ვთქვათ!) ძალაუფლებისთვის დაუოკებელი ბრძოლის პროცესი.

მსგავს ისტორიულ მომენტში, ყოველთვის, კონტრ-დაპირისპირებული მხარეები ჩნდებიან ხოლმე საზოგადოებრივ-სოციალურ-პოლიტიკურ ველზე და იწყება, ციკლურად დაუსრულებელი ბრძოლა ძალაუფლების ხელში ჩასაგდებად,.. ამ დროს ხალხის ხმა სრულიად დაკარგულია და მათი გულის ფეთქვა არსაიდან ისმის... ადამიანი, მარიონეტის პრინციპით, კონიუნქტურულ ჩარჩოშია მოქცეული და გამუდმებით „არჩევანს“ აკეთებს. სინამდვილეში, ორი, არსობრივად ერთმანეთის მსგავსი ‘შემოთავაზებიდან’ ერთ-ერთს ირჩევს...
უკეთ, რომ განვმარტო, ეს დაახლოებით გავს, რიგით ენობრივ ერთეულს - პლეონაზმს, - რომლის დეფინიცია ზუსტად გამოხატავს დღევანდელი სოციუმის დაუსრულებელი ვარამის არსს... ორი, ერთმანეთისგან, ტრაფარეტულად, ვითომ სხვადასხვა „დასახელება“-ბიპოლარული მხარე, სინამდვილეში, კი, შინაარსით აბსოლუტურად იდენტური და ერთმანეთისგან განურჩეველი...

ჟან-პოლ სარტრის “No Exit”, ჩემთვის არის, სწორედ მიკრო-დრამატურგიული მაკეტი, ადამიანის მარადიული ეგზისტენციური ჩიხის/კრიზისის შესახებ. რამეთუ, ადამიანი, რეალურად, ყოველთვის მახეშია გაბმული, ხან რომელიმე დაპირისპირებული, დიქოტომიური მოძრაობების მხრიდან, ხან კონტრ-იდეოლოგიურ მარწუხებშია, ხან კიდევ პატერნალისტურ და კონსუმერულ დოგმებში კარგავს თავს და კიდევ ბევრი სხვა...

ფაქტობრივად, ეს ეგზისტენციალური ჩიხი, არის მკაცრად შემოსაზღვრული ვაკუუმი, სწორედ იმგვარი, როგორშიც ზემო ხსენებული წარმოდგენის პერსონაჟები მოძრაობენ, საიდანაც თავის გათავისუფლების მცდელობა ამაოა, რადგან თავს ვერასდროს ვერაფრით დააღწევ... სულ ამ „შემოსაზღვრულ ვაკუუმში“ იქნები ამიერიდან, ხოლო ყოველი ქმედება ეფემერულია. ციკლურად დაუსრულებელ პროცესს, ხომ არასდროს აქვს ბოლო აკორდი, მუდმივ რეგენერაცია-განახლებას განიცდის! ზუსტად ისე, როგორც არასდროს ექნება სასრული „ცხრაკლიტულის ტერიტორიის“ ვნებათაღელვას.

ჟან-პოლ სარტრის დედუქციური მსჯელობის შედეგად მიღებული, ერთგვარი აქსიომაა - “ჯოჯოხეთი ეს სხვებია“, ჩემი აზრით, კონტრ-ფრაზა იქნება, (რა თქმა უნდა, ჰიპოთეზური!) „ჯოჯოხეთი ეს სხვები კი არა, ჩვენ ვართ“... საკუთარი ჯოჯოხეთის დემიურგები ინდივიდუალური პერსონები არიან, როგორც პირად, ისე საზოგადო კონტექსტში... და რომ, „სხვებზე“, ირაციონალურ, აბსტრაქტულ და გარე ძალებზე <პანიკური სინამდვილის> გადაბრალება, ყოველთვის მცდარი და უხერხულია
.

Thursday 4 November 2021

იბსენის ფსიქო-დრამის უახლესი ინტერპრეტაცია

 


კრიტიკოსის ერთ-ერთი თავდაპირველი ფუნქცია მაშინ ვლინდება, როცა ის ირჩევს ავტორს - ვისზეც წერს, ან ირჩევს ნაწარმოებს, რომელიც აინტერესებს კონტექსტურად, ან კიდევ, როცა  ორივე ერთად - ავტორიც და მისი ნაწარმოებიც თანაბარ ინტერესს იწვევს მასში... ხოლო, კრიტიკოსის აზრები, ჩემი სუბიექტური ხედვით, რასაკვირველია, სულაც არ ნიშნავს ავტომატურ, გნებავთ „კანონზომიერ კონსონანსს“-თანხვედრას ნაწარმოების, ანუ ჩვენ შემთხვევაში რეჟისორის კონცეფციურ პრინციპებთან თუ უპრინციპულობასთან...

ვინაიდან, ის(კრიტიკოსი) არის სრულიად დამოუკიდებელი პროცესის ავტორი, როგორც შემფასებელ-ანალიზატორი - ნებისმიერი სახის სახელოვნებო ნაწარმოების ირგვლივ...

საბა ასლამაზიშვილი, ის თანამედროვე ახალგაზრდა რეჟისორია, რომელსაც მომენტალურად და მოქნილად შეუძლია ერთი თემატიკიდან, სტილისტიკიდან გაბედულად გადავიდეს დიამეტრულად სხვა სტილისტიკის ატმოსფეროს შექმნაზე: მაგალითად, მოლიერიდან ბრეხტულ სინთეზურ-ექსპერიმენტულ დადგმაზე და მერე ნორვეგიულ კლასიკურ ფსიქო-დრამაზე...

ნორვეგიული ლიტერატურის თვალსაჩინო წარმომადგენლებს შორის, თანამედროვე მკითხველს, პირველ რიგში კნუტ ჰამსუნი და ჰენრიკ იბსენი ახსენებს თავს და მე სწორედ, ამ უკანასკნელის, იბსენის დრამატურგიულ ნაწარმოებზე - სოციალურ ფსიქო-დრამაზე „მოჩვენებები“ შევაჩერებ ყურადღებას და საბა ასლამაზიშვილის მიერ დადგმულ ამავე პიესის ინტერპრეტაციაზე - თავისუფალ თეატრში.


იბსენის აღნიშნულ დრამას მე-19 საუკუნის 80-იანი წლებიდან ჩვენ თანადროულობამდე საკმაოდ დიდი ინტენსივობით დგამენ.


დიდი ინტენსივობით დგამენ და იქნებ იმიტომ რომ, მასში იმ პრობლემათა ჯაჭვს ხედავენ და კითხულობენ, რომელიც ადამიანს მუდმივად აწუხებს და კვლავაც შეაწუხებს, ააღელვებს.
ვინაიდან, ყოველთვის ააღელვებს მშობელს შვილის ავადმყოფობა; შვილს მშობლის კონსერვატიულობა; სიცრუე; ფარისევლურ-მლიქვნელური დამოკიდებულებები ურთიერთობებში, ან კიდევ ფანატიზმსა და ერეტიკულებამდე მისული „დოგმატური რწმენის“ კულტივაციის საკითხები.


ნარკომანია, ინცესტი, შვილის მშობლებთან მარადიული კონფლიქტი, მემკვიდრეობითობით გამოწვეული კომპლექსები, ატავიზმის სტიგმები, და კიდევ მრავალი ლატენტური შრე შეიძლება ამოიკითხოს, ცხადია, ხსენებული ეგზოგენური კონფლიქტური სტრუქტურების მიღმა თითოეულმა მაყურებელმა, თუ თავად მხოლოდ პიესის მკითხველმა „მოჩვენებებში“; რადგან „მოჩვენებები“ სკანდალურ პიესადაც ითვლება დრამატურგიის ისტორიაში, რომელიც სრულიად სამართლიანად, მათ შორის ჩემშიც - ხან შექსპირულ ტრაგედიასთან, ხან კი ანტიკურ დრამებთან კონტამინაციებს იწვევს...
 

ფრუ ალვინგი - (ანი იმნაძე), მისი შვილი ოსვალდი - (გივიკო ბარათაშვილი), პასტორი მანდერსი - (აჩიკო ბარათაშვილი), დურგალი ენგსტრანდი - (სლავა ნათენაძე), და მოსამსახურე გოგო რეგინა - (ვიქტორია ბოკერია) დამაკმაყოფილებელი კონტრაპუნქტულებით გაითამაშებენ შემოთავაზებულ დრამაში არსებულ პერიპეტიებს მაყურებლისთვის, და თან იმდენად შეწყობილ-კონვენციურად, რომ მაყურებელი მაინცდამაინც არ იღლება ორმოქმედებიანი სპექტაკლის მიმდინარეობის მანძილზე და ყურადღებას უნებლიეთ არ აკლებს წარმოდგენის მსვლელობას...


ჩემი აზრით, განსაკუთრებით რთულია, თუნდაც ხანდაზმული გამოცდილების მქონე რეჟისორებისთვის, (და ამის მაგალითები უახლეს ქართულ თეატრს მსუყედ აქვს!) რომ ფსიქოლოგიური დრამები იმგვარი დინამიკით წარმოადგინონ - „მუხტი“ არ დააგდონ და უკიდურესად არ მოაბეზრონ თავი მაყურებელთა უმრავლესობას პარტერში...
ვფიქრობ, არც იმდენად კლასიკური სტრუქტურის მქონე, პოსტდრამატულ-ავანგარდულ ნიშაში მოქცეული, თავისუფალი სტილის, ყველა ნორმა-დოგმისგან დაცლილი პერფორმანსები გაცილებით იტანს „მაყურებელთა დაღლილობის“ გარდამავლობას, ხოლო კლასიკური სტილის კონფიგურაციაში „ეს მომენტი“ - (მაყურებლის გაუთვალისწინებელი დაღლა, მხოლოდ ვერბალური სტატიკურობით!) დიდწილად გარდაუვალი და საკმაოდ რთულად დაძლევადი, დისონანსური პრობლემა ხდება, რომელიც ზედაპირზე ჩანს ხოლმე...
მსგავსი ტიპის წარმოდგენას, ფაქტობრივად მიზანი მიღწეული აქვს რეზულტატში, როცა მაყურებლის კონცენტრაციას არ კარგავს - სპექტაკლის პროლოგიდან ეპილოგამდე.
1881 წელს დაწერილი დრამა, რეალისტური და იმდენად ავთენტურია დღევანდელობისთვის, რამდენადაც პასტორი მანდერსის ფარსი საკრალურობა; დურგალი ენგსტრანდის უუნარობა; მოსამსახურე რეგინას სიცოცხლისადმი ახალგაზრდული დაუოკებელი სწრაფვა...
და ფრუ ალვინგსა და ოსვალდს შორის არსებული კოლიზია, მარადიული კონფლიქტი შვილსა და მშობელს შორის, რომელიც ყოველთვის ყველა დროსა და სივრცეს მოიცავს...

კარდინალური ხაზი წარმოდგენისა, სწორედ დედა-შვილს შორის იდეური ჭიდილია... ფრუ ალვინგი, ტრადიციულად შვილზე სიგიჟემდე შეყვარებული დედაა, რომლის ცხოვრების წესი ილუზორულია, რადგან სიცრუეში ცხოვრებამ საკუთარი თავიც დესტრუქციულ კონდიციამდე მიიყვანა და შვილსაც იდენტური ბედი მოუმზადა...

ჩემი მოსაზრებით, ოსვალდის დედასთან მწვავე კონფრონტაციულობა, მისი ამბოხი მამის წარსულის ბნელი აჩრდილისადმი და აბსოლუტურად კანონზომიერად წარმოქმნილი მიუღებლობა მემკვიდრული „ტრადიციული ცხოვრების“ წესისადმი - ძალიან ჰგავს ჰამლეტის დედასთან სამართლიან ანტაგონიზმს!


ზოგადად, ხომ ყოველი დრამატული ნაწარმოები, რაც დაწერილა და დაიწერება მომავალშიც - დიდწილად „ვარიაციები იქნება შექსპირზე“... რადგან, შექსპირთან ყველა-ფერია, რაც მომხდარა, რაც ახლა ხდება და რაც ყოველთვის ბევრჯერ მოხდება...!

ოსვალდის (გივიკო ბარათაშვილისა) და ფრუ ალვინგის (ანი იმნაძის) „დიალოგი“, ერთმნიშვნელოვნად მაღალპროფესიონალურ ხარისხში შესრულებული ერთგვარი „დივერტისმენტია“ მთლიან სპექტაკლში - ფსიქოლოგიზმით, ვერბალური და ფიზიკურ-ემოციური ტრანსფორმაციით...

ცალკე უნდა აღინიშნოს ინცესტის სცენა (და-ძმას) ოსვალდსა და რეგინას შორის, რომელიც მსახიობებმა იმდენად ბუნებრივად და მე ვიტყოდი, ესთეტიკურადაც გაითამაშეს, რომ არ დასჭირდათ „კორდებალეტის უცნაური ელემენტების“ ჩართვა სქესობრივი აქტის სცენაში.

სახელდობრ კოსტიუმების მხატვარია: ბარბარა ასლამაზი, ხოლო სცენოგრაფი ანდრია ვაჭრიძე. კომპოზიტორი: ვახტანგ გვახარია.

ფილოსოფოსის, ხელოვნების ფსიქოლოგიის ავტორის - ჰერბერტ მარკუზეს მიხედვით: „კაცობრიობის ცივილიზაციისა და კულტურის საფუძველია ინსტინქტთა მოთოკვა და ბოლოს შეწირვა“... ოსვალდი თავდაპირველად ინსტინქტებით და კომპლექსებით შებორკილი, მერე კი ინსტინქტებისგან გათავისუფლებული, კონვულსიური შფოთვებისგან ქანცგამოცლილი „ეპიგონი“ - დედამისს - ზუსტად ისე, როგორც ღვთისმშობელს დამბლადაცემული მლოცველი - შესთხოვს „მზე დაანახოს“...  

საერთო ჯამში, სიცრუეს ყოველთვის საძირკველი გამოეცლება.


ადამიანებს ქვეცნობიერში, ვიმედოვნებ  „საკუთარი ღმერთი“ ჰყავთ, რომელიც უყვართ და რომელსაც ან შეხვდებიან ცნობიერ ცხოვრებაში და თავისუფლებას იგრძნობენ მენტალურ-ფიზიოლოგიურ დონეზე, ან ვერასდროს შეხვდებიან და ვერც თავისუფლებას ვერ შეიგრძნობენ.

„უკანასკნელი ფირი“ - კამერულ თეატრში

  კოტე აფხაზის #4-ში, კამერულ თეატრში - სევდიანად რომანტიკული, ოდნავ ლირიკულიც, ნიჰილისტური და თან ყველაზე იმედიანი „კრეპი“ გელით, საღამოს 8...